Ochrona sygnalistów zgłaszających naruszenia prawa

Opublikowano: 24.06.2024

Administracja publicznaOchrona danych osobowychPrawo pracySądownictwo i wymiar sprawiedliwości

Ustawa wprowadza kompleksowy system ochrony osób zgłaszających naruszenia prawa (sygnalistów) przed działaniami odwetowymi, określa procedury zgłaszania naruszeń oraz obowiązki podmiotów prawnych i organów publicznych w tym zakresie.

Kogo dotyczy?

PracownicyPracodawcy i podmioty prawne zatrudniające co najmniej 50 osóbOsoby świadczące pracę na podstawie umów cywilnoprawnychFunkcjonariusze służb mundurowychOrgany publiczneRzecznik Praw Obywatelskich

Najważniejsze zmiany

Wprowadzenie ochrony sygnalistów przed działaniami odwetowymi, w tym zwolnieniem z pracy, obniżeniem wynagrodzenia czy mobbingiem
Obowiązek ustanowienia wewnętrznych procedur zgłaszania naruszeń w podmiotach zatrudniających co najmniej 50 osób
Utworzenie systemu zgłoszeń zewnętrznych za pośrednictwem Rzecznika Praw Obywatelskich i organów publicznych
Możliwość ujawnienia publicznego naruszeń w określonych przypadkach z zachowaniem ochrony prawnej
Wprowadzenie kar za utrudnianie zgłoszeń, działania odwetowe i ujawnianie tożsamości sygnalistów

Praktyczne skutki dla obywateli

Wysoki wpływ - Pracownicy i inne osoby świadczące pracę zyskają prawną ochronę przy zgłaszaniu nieprawidłowości, takich jak korupcja czy naruszenia bezpieczeństwa. Pracodawcy będą musieli wdrożyć procedury przyjmowania i weryfikacji zgłoszeń oraz chronić tożsamość sygnalistów. Rzecznik Praw Obywatelskich stanie się centralnym punktem przyjmowania zgłoszeń zewnętrznych. Osoby rozważające zgłoszenie naruszenia będą mogły skorzystać z bezpłatnej pomocy prawnej, niezależnie od kryterium dochodowego.

Terminy i wdrożenie

Wejście w życie większości przepisów ustawy
24.09.2024

Wejście w życie przepisów o zgłoszeniach zewnętrznych
24.12.2024

Pierwsze sprawozdanie Rzecznika Praw Obywatelskich
31.12.2026

Kontekst

Ustawa wdraża dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1937 w sprawie ochrony osób zgłaszających naruszenia prawa Unii. Jej celem jest zwiększenie wykrywalności naruszeń prawa poprzez zapewnienie ochrony osobom, które posiadają informacje o nieprawidłowościach i chcą je ujawnić. Dotychczas w polskim systemie prawnym brakowało kompleksowych regulacji chroniących sygnalistów.

Powyższe podsumowanie zostało wygenerowane przy pomocy sztucznej inteligencji (Claude AI) na podstawie pełnej treści ustawy. Ma ono charakter wyłącznie informacyjny i nie stanowi oficjalnej interpretacji przepisów prawa. W celu uzyskania wiążących informacji, należy zapoznać się z pełnym tekstem ustawy.